ZO KAN HET OOK

2021 01 26

Van de berichten over reacties op de avondklok word ik niet vrolijk. Ik beklaag de arme drommels die kennelijk met hun omgeving en hun tijd geen raad weten. Hebben ze zichzelf zo weinig te bieden? Ze vullen de kostbaar vrij gekomen (want zo zie ík ze) avonduren met rotzooi trappen. Uren die uniek zouden kunnen zijn door een besteding waaraan men in normale tijden niet was toe gekomen. 

Ik persoonlijk wist zondagavond niet waar ik het moest zoeken van de weelde. Ik hoefde maar om mij heen te grijpen en er was mooie muziek: op de radio en op de televisie. En in de stilte waarin we noodgedwongen leven is muziek extra mooi.

Voordat het zover was dat de radio aanging, ontving ik een foto van een echtpaar uit onze straat: ze zaten samen te genieten alsof ze in Griekenland op een terrasje vertoefden. Ik zag een glas Ouzo, en heerlijk besmeerde toastjes. Vrijwel tegelijkertijd ging de bel. Daar stond de betreffende buurman. Hij wees op het pakketje dat hij voor onze deur had gezet: een bakje met tonijnsalade op Grieks recept. Voor ons. Ze hadden er crackers bij gedaan.

Zó kun je de avondklok dus ook besteden. Aan het op afstand met z’n vieren genieten van een heerlijk recept. 

Met ons vieren wáren we ook echt. Zo voelde het. Tussen hen en ons waren slechts een paar muren.

En zo kon ik hen ónze foto sturen. In de drankvoorraad hadden we zelfs nog een bodempje Ouzo gevonden. Deze foto is dus een beetje omfloerst. Maar dat kan ook door de ontroering gekomen zijn. Er ging een kaarsje aan, het radioprogramma begon met het 2-de pianoconcert van Brahms. 

Terwijl in Eindhoven de relschoppers hun vernielingen aanrichtten beleefden wij een avond van opperst geluk. Zo kan het namelijk ook.

Aan die tonijnsalade proefde ik een speciaal tintje dat ik niet kon thuisbrengen. Op mijn vraag kwam als antwoord het recept:

Tonijn op olijfolie

ijsbergsla

ui, 

1 eetlepel mosterd

3 eetlepels mayonaise

en heeeel veeeeel liefde

Dan zal het de liefde geweest zijn.

GEEN LAAGJE!!

2021 01 25

Intussen zit de Koppenclub niet stil.

Ook al zien we elkaar niet, toch begint men zich te roeren, gelijk-op met de opgewonden klanken van vogeltjes om ons heen.

Laat ik als voorbeeld dit sneeuwlandschap onder de loupe nemen. Na haar wandeling bleef bij Beppie dit beeld op haar netvlies achter, ze dook haar atelier in, en weldra stond dit omfloerste landschap op het doek.

Juist die omfloerstheid vind ik zo mooi. Alsof de schilderes haar ogen niet kon geloven: Zie ik dat goed? Sneeuw?! Anderen van de Koppenclub bekeken net als ik dit olieverfschilderij, en zonder uitzondering proberen we Beppie er nu toe te bewegen dat ze afziet van haar voornemen om er nog een laagje overheen te schilderen. ‘Geen laagje!’, Beppie! Konden we dat al die kwinkelerende vogeltjes maar influisteren, zodat die deze kreet in veelvoud in haar dakgoot kunnen herhalen. 

Gelukkig heeft olieverf tijd nodig om te drogen, alvorens er nog een laag overheen geschilderd kan worden. Tot die tijd koester ik deze fase van dit werkstuk, die misschien net zo vergankelijk is als de dikke sneeuw van dit tafereel…

AVONDKLOK

2021 01 24

Vanochtend was het dan voor ’n keer zover: er lag wat sneeuw, hoe weinig en hoe nat ook.

De grauwe ochtendschemering trok na half negen snel op, tot overtuigend de zon doorbrak.

En op zo’n moment ben ik niet meer te houden.

Kom mee naar buiten allemaal. Als Griekse yoghurt lag de zonnige sneeuw rond de sinds enkele weken uitgekomen narcissen. Ik hoorde aan de puntige zang van vogeltjes dat ze seksueel opgewonden aan het raken zijn. 

Ook nu nog, na thuiskomst, heeft alles om me heen nog een vrolijk wit randje. Straks treedt de avondklok weer in. Maar daar zal ik weinig van merken, gezien het veelbelovende Avondconcert op de radio, met het Tweede pianoconcert van Brahms en met liederen van Poulenc, Roussel en Mahler. En daarvóór al, met op tv -natuurlijk- Podium Witteman. En ook krijgen we weer een inkijkje in het leven van Puccini, waarna Ruben Terlou zich weer in de wereld van de Chinezen begeeft.

Hoe moet ik in hemelsnaam uit dit alles kiezen? Ik heb helemaal geen tijd om aandacht aan die avondklok te besteden. Ik ben integendeel dankbaar dat dankzij die avondklok niemand mij zal komen storen in het gretig luisteren en kijken naar al dat moois. 

INKRIMPING-UITBREIDING

2021 01 23

Twee weken geleden, aan de vooravond van een van de meest roemruchte presidentswisselingen in de geschiedenis, nam het Rotterdams Philharmonisch Orkest een concertvorm van de opera Porgy and Bess op, en die registratie bekeken en beluisterden we gisteravond. 

Het was een miniconcert, met ‘Amerikaanse muziek die alle kloven overbrugt’. Begeleid door het orkest kregen we vier aria’s/duetten te horen. De dirigent en de twee zangsolisten gaven mij door hun huidkleur en hun timbre heerlijke herinneringen aan de LP die we vroeger in mijn ouderlijk huis hadden, en die helaas samen met mijn moeder daaruit verdwenen is.  Ook al zwoer ik alle voorbije jaren bij de prachtige herinnering aan die verloren gegane LP, gisteravond dwongen zowel deze twee solisten alsook in niet mindere mate het orkest een bewondering af, die de herinnering aan die LP eindelijk oversteeg.

Ze was een bezienswaardigheid, Jeanine De Bique, en ook haar tegenspeler Simon Shimambu.

Jeanine was een en al smeuïgheid en verleidelijkheid, in haar roze jurk die van een soort foam vervaardigd leek. En wat een souplesse had haar donker gekleurde stem! Bas-bariton Simon bood een waardig en zinderend tegenwicht. 

George Gershwin baseerde deze opera op een roman van DuBose Heyward. Hij bestudeerde terdege ‘zwarte volksliedjes’ met ingewikkelde ritmes. De teksten zijn grotendeels van zijn broer Ira Gershwin, behalve het beroemde Summertime. Dat is van de auteur van de roman zelf.

Het ontstaan en de première vonden -net zoals de opname van gisteravond- plaats tijdens een grote crisis. Op 10 oktober 1935 was het zover. Toen klonk deze ‘opera’, die smalend ook wel ‘musical’ werd genoemd, voor het eerst, In New York. Maar in Charleston, plaats van de oorsprong van dit verhaal, werd de opera pas in 1970 voor het eerst opgevoerd.

Gisteravond klonk dit alles in ons huis. Het was -en blijft- bevreemdend, om na afloop de twee solisten waardig te zien buigen naar het zwarte gat van een lege zaal, die geluidloos bleef. het lijkt een inkrimping van onze culturele belevenissen, maar zo ervoer ik het niet.

Er kwam zelfs een uitbreiding, bij het geschrokken besef dat ik op radio 4 het Vrijdagconcert vergeten was! Ons leven -waarin vanavond de avondklok ingaat- is onderhand zo ontregeld dat we geen notie meer hebben van de dagen van de week. Vanochtend aan het ontbijt beluisterden we alsnog dit radioprogramma. Bij een brandend kaarsje, een croissant en een eitje beluisterden we het 25-jarige Storioni-trio, in o.a. een arrangement van de 2-de Symfonie van Beethoven. Deze ingeperkte versie blijkt heel acceptabel, ja zelfs mooi. Inkrimping, zoals momenteel ons lockdown-leven met nu dus ook de avonden binnenshuis, en met slechts hooguit 1 persoon op bezoek, blijft ons een ruime blik op de wereld bieden. Het aanbod is zelfs niet bij te sloffen: volgende week vrijdagavond moet ik kiezen tussen het Residentie Orkest met Sjostakovitsj en het Koninklijk Concertgebouw Orkest met o.a. ‘Ma Mère l’Oye’ van Maurice Ravel. 

Misschien zei Roger de Bussy-Rabutin (1618 -1693) een waar ding: ‘Afwezigheid is voor de liefde wat wind is voor vuur: het blust het kleine maar het ontsteekt het grote’.

NOG NIET VOLTOOID VERLEDEN TIJD

2021 01 22

Met enige huiver geef ik deze foto prijs. Want ze is een onderdeel van de herinneringen die mijn moeder voor mij bewaarde. Ook al betreft het zeer persoonlijke spullen, ik plaatste daarvan al ooit de totaalfoto, op Bevrijdingsdag 2019.

Nu echter legde ik er in een opwelling een afgeknipt puntje van mijn huidige haren bij, nieuwsgierig naar de vergelijking.

Nu we allen in coronatijd zo weinig toekomst hebben keren onze gedachten onwillekeurig vaak terug naar het verleden. Ik bekijk nu dus dat blonde haarlokje van het een-jarige kindje dat ik ooit was. De geur van oorlog zal nog aan dat lokje kleven. Maar het zit achter glas geborgen, en achter ruim vijfenzeventig levensjaren, dus daar hoef ik geen last van te ondervinden.

En dan nu de lok die iets donkerder is van tint, en vooral van een drogere substantie. Zo soepel en zacht als mijn haren ooit waren, zo craquelé zijn ze nu. 

En wie weet kleeft er een coronavirus aan, of een variant daarvan. Geen nood, die lok ligt al lang in de container en is al met de vuilnis mee. Ook deze haarlok is dus verleden tijd geworden. Verleden tijd die naar ik hoop nog niet voltooid is. Want ik heb nog veel plannen, en zin in leuke dingen. Dat hummeltje van vijfenzeventig jaren geleden had eens moeten weten hoe goed het leven nog zou worden!

Maar kinderen houden zich niet bezig met toekomst of verleden. Laat mij dat een voorbeeld zijn. Want het hier en nu zijn momenteel prima!

PODOTHERAPEUT EN ZO

2021 01 21

Toen ik, ruim vier decennia geleden, mijn eerste kindje in mijn armen hield, besefte ik plotseling dat mijn leven nu definitief veranderd was. Niet langer zou ik mijn eigen centrum zijn. Het centrum van mijn bestaan verschoof naar dat nog heel kleine en kwetsbare wezentje. Om hém ging het, in het vervolg. Ikzelf deed een pas terug.

Inmiddels zijn we heel wat jaren verder. Niet alleen dat eerste kind van mij, maar ook zijn broer en zijn neefjes doen van zich spreken. 

De voorbije twee maanden gaven aanleiding tot gepaste trots af en toe: allereerst door respectievelijk mijn twee zonen, die zich in kranten en op televisie/radio manifesteerden, vervolgens de zoon van mijn zusje, als nieuwe radiopresentator, en dan is het nu tenslotte de beurt aan de zoon van mijn oudste broer. Als pedagoog schreef hij een krachtig artikel in hun regionale krant, en natuurlijk reisde dat artikel heel de familie door. Zijn vader leeft helaas niet meer, maar ik wens mijn schoonzus toe dat ze zich op net zo’n gouden wolk mag voelen als wij, momenteel.

Maar ook de zoon van mijn jóngere broer wil ik hier aandacht geven.

Nu gaat het eens niet om media-aandacht en glamour. Nee, dit neefje munt uit door zorgzaamheid, bescheidenheid en precisie, in een beroep dat mij volkomen vreemd is:

Podotherapeut.

Het begon met nogal acute last aan de voet van mijn lief. Opeens werden hem onze dagelijkse wandelingen onmogelijk. Na enkele eenzame marsen in mijn eentje vroegen we dit neefje om raad. Wat is er qua voetverzorging mogelijk in deze coronatijd?

Hij kwam meteen, persoonlijk. Hoe grappig was dit, hem vol professionele interesse met de moeilijke voeten van mijn lief bezig te zien. In mijn herinnering zie ik hem nog in de luier, of als klein manneke, perfecte pokemontekeningen makend aan tafel, terwijl hij onvergetelijke vragen stelde aan mijn oude moeder. Die vragen en opmerkingen zijn gevleugelde citaten in mijn familie geworden: ‘Oma, wanneer denk jij dood te gaan? Want je bent nu best al oud…’. Of: ‘Je moet wel honderd worden, oma. Want ik wil wel eens echt oud vel zien’. Zijn belangstelling voor het menselijk lichaam was kennelijk toen al aanwezig. Tenslotte kwam hij met de veel te ver vooruitziende blik: ‘Ik denk dat je nu wel binnen een half jaar dood gaat, oma’. Mijn moeder is nog jaren blijven leven, en haar oude vel leek zelfs op de leeftijd van 102 jaar nog niet ‘oud’.

Mijn neefje-de-podotherapeut is intussen wél ouder, en volwassen geworden. En nu is het zover dat mijn lief zich gedwee overgeeft aan zijn specialisme. We worden op de medische praktijk ontboden. Daar wacht hij ons op, mondkapje voor. Met een wijds gebaar worden we zijn werkkamer in genodigd. Vanaf dat moment is hij de behandelaar en mijn lief de cliënt. Bewonderend sla ik hem gade. Zijn precisie, dezelfde als waarmee hij die pokemontekeningen maakte. Maar ook: zijn zichtbare liefde voor het vak. Ik denk aan zijn vader, en aan mijn eigen vader, die allebei door dit jonge talentvolle wezen heen schemeren. Al is hij natuurlijk, niet te vergeten, ook een kind van zijn moeder!

Een uurtje later loopt mijn lief het mooie moderne gebouw uit, op vleugels! Want nu is hij de bezitter van een paar soepele steunzolen, die hem vooruit moeten helpen. 

Ik loop naast hem. Ik denk nog lang niet dood te gaan. Want ik wil, totdat ik echt oud vel zal hebben, blijven volgen wat de jonge generatie van mijn familie nog allemaal gaat presteren: er is immers nog de neef die in de orgelrestauratie werkzaam is, de andere neef, die piloot is, en nog weer een andere, wiens bloemfoto-schilderijen wereldwijd verkocht worden. En, dus, de schrijvende neef-onderwijzer, die voor de klas de traditie van mijn familie in stand houdt.

Maar ook de nichtjes die moeder zijn of worden, tellen wis en waarachtig mee in het doorgeven van onze genen. Ze zullen misschien de krant niet halen, maar ik zal ze met evenveel achting blijven volgen. Voor dat doel verdwijn ik met liefde steeds meer naar de achtergrond.

HET HOUDT NIET OP

2021 01 20

Vandaag is ons aller aandacht gericht op -vanavond- de inauguratie van Joe Biden, en -vanmiddag- op het Binnenhof, als Mark Rutte ons verdere beperkingen gaat opleggen.

Ook de neus van de Limburgse krant staat richting Binnenhof, maar dat vanwege onze jongste zoon! Zoals ik al eerder vermeldde heeft deze succesvol aan een schilderijen-opdracht voldaan, en nu bezit de Tweede Kamer maar liefst vijf grote aquarellen van hem. 

Titus woonde, studeerde en werkt inmiddels al langer in Den Haag dan de jaren die hij als Limburger leefde. Toch heeft Dagblad De Limburger hem nu teruggevonden, en hem, als oud-Limburger- alle eer gegeven. Net als zondag jl regent het hier, bij zijn ouders, nu weer blijde reacties, maar we laten de Cremant de Bourgogne deze keer toch maar even staan.

Want we kunnen niet aan de gang blijven. Het was raak, de laatste twee maanden. De artikelen over respectievelijk onze twee zonen en hun neefje vormen tezamen een eregalerij. Voeg daarbij de glorieuze radio uitzending vanuit het Concertgebouw, met o.a. een compositie van mijn lief, en zo hebben veel mannelijke leden van mijn familie zich nu volop bewezen. Het wachten is op de succesvolle vrouwen!

Zoals momenteel de blauwe hemel soms doorbreekt als een lach door regen-tranen heen, zo ook zal vandaag dit glorieuze artikel over mijn kind mij vreugdevol bijblijven, terwijl ik de sombere coronaberichten zal aanhoren, en de spannende gebeurtenissen in Washington zal volgen.  Laten we hopen dat die berichten meevallen.

PRONKSTUK (9)

2021 01 19

Je moet er oog voor hebben, voor de Kunst. Maar dan heb je ook wat. 

Ik besef hoe het genieten van kunst een mechanisme is van vraag en antwoord. Een object is niet zomaar zonder meer mooi. Sommige kunstvoorwerpen zijn trouwens überhaupt niet ‘mooi’, en toch maken ze indruk. We zijn al lang het stadium voorbij dat kunst moet behagen. Kunst doet een appèl op ons, ze vormt ons en ze verandert ons. Kunst is van essentiëel belang. Ik persoonlijk zou best met wat minder voedsel toe kunnen (dat in de ‘essentiële’ winkels nog te koop is), maar ik honger naar muziek en naar beeldende kunst. 

De theaters blijven echter helaas nog dicht, evenals de musea. 

Dus worden in de vrije natuur mijn eigen creativiteit en verbeeldingskracht weer aangeboord. Ik hoef er niet eens naar te zoeken. Op een route die ik al zo vaak gelopen heb, blijf ik verrast stilstaan. Verrast en nieuwsgierig. Wat zie ik nou… een volmaakt ronde schijf op de warrige bosgrond. Het is de kopse kant van een omgezaagde boomstam. Ik weet niet hoe het hout aan deze mengeling van kleuren is gekomen. Maar wat ik zie en bewonder is een abstract schilderwerk. Vanuit een warme kern schieten vuurpijlen alle kanten uit, de zwarte nacht in. Ze zijn wit-grijs-antraciet, bruin en rood. ‘Kijk naar me’, vraagt dit kunstwerk, ‘bewonder me’. Dat doe ik. Daarna loop ik door. Ik ben nu al benieuwd naar de veranderde verschijningsvorm van dit pronkstuk, als ik er een volgende keer bij uitkom. Wie weet loop ik er dan argeloos aan voorbij, gebiologeerd door weer een ander juweel. De exposities in de ‘openluchtmusea’ wisselen gestadig. En ik hoef geen tijdslot te kopen noch een mondkapje te dragen! Moraal van dit verhaal: ga op zoek. Laat je overrompelen door al het moois om je heen. Alleen niet vandaag, want het is dinsdag en het regent!

GLIMLACH

2021 01 18

Onze lach van gisteren werd beantwoord en voortgezet in dit natuurkunstwerkje dat we op de wandeling in het bos aantroffen. Dwars over het pad lag deze kabouter, door kinderhanden vervaardigd van takjes en steentjes. We waren er bijna onachtzaam overheen gestapt. 

Maar voor kunst moet je je ogen open houden. Je moet er -letterlijk- oog voor hebben.

Deze kabouter droeg geen mondkapje. Dat hoeft trouwens niet, in de vrije natuur. We liepen daar niet alleen. Er waren veel andere wandelaars, al of niet met honden. Maar iedereen was tevreden. Ik zag vele glimlachende monden, net als die van deze kabouter. En net als de onze, die bleef bestaan tot we gingen slapen.

TRIO SULEIKA ALIVE AND KICKING

2021 01 17

Telepathie is mij niet vreemd. Het overkomt mij mijn leven lang al regelmatig dat ik ofwel dingen droom die later ook werkelijk gebeuren, of dat ik een niet-alledaagse handeling verricht die van cruciaal belang blijkt te zijn geweest.

Gisteravond – ik doe dat eigenlijk nooit- checkte ik het programma van radio 4 van vandaag. Ik wilde weten of ‘Spiegelzaal’ nog actief was, want we beluisterden het door omstandigheden  al geruime tijd niet meer.

Wat schetst mijn verbazing, toen ik de naam van Trio Suleika te zien kreeg, het succesvolle trio van onze zoon! Het enige dat ik wist was dat hun concert in de Kleine Zaal vandaag vanwege Corona gecanceld was. Nu zouden ze kennelijk dus toch even in de publiciteit komen, en ik was daarvan niet op de hoogte. ‘Het moest een verrassing zijn’ antwoordde onze zoon op mijn verraste kreten

Natuurlijk zaten we er vanochtend klaar voor. En jawel, het volledige trio werd door de vertrouwde stem van Hans van den Boom aangekondigd. Na de mooie Bach-vertolking door violiste Lisanne Soeterbroek hoorde ik hoe mijn zoon op de achtergrond zijn cello stemde. Dat geluid is minstens zo vertrouwd als de stem van Hans van den Boom, die intussen vertelde over dit inmiddels al 20 jaren bestaande trio, dat die geweldige start maakte met o.a. de Vriendenkransprijs in het Concertgebouw, en dat nogal wat ‘personele wijzigingen’ heeft overleefd. 

Nu speelden ze puntig, humoristisch en virtuoos het 1-ste deel van het Pianotrio van Jean Francaix. Ze hebben ondanks alle tegenslagen door de pandemie gerepeteerd, in oncomfortabele omstandigheden van grote onderlinge afstanden. Maar ze houden vol. Zo waren ze bijvoorbeeld te horen in het Grachtenfestival van deze zomer. 

Na een leuk kort interview met onze zoon kondigde Hans van den Boom het volgende werk aan: ‘In the Orchard’ van Hans Meeuws! Lang geleden zong ik dit werk, dat voor mij gecomponeerd is, en waarvan mijn lief voor dit trio ooit een instrumentale bewerking heeft gemaakt.

Het duizelde ons. We wisten hier niets van. Verdoofd luisterden we naar de toelichting van onze zoon: hoe tekstschrijver Robert Friend in zijn liefdesgedicht een allereerste verliefdheid verwoordt. De twijfel over het beantwoord zullen worden. De twijfel, ook, over het werkelijk bestaan van die verliefdheid. Intussen zit de hoofdpersoon van dit gedicht thee te drinken, onder een boom waaraan de appels hangen te zwellen… Mijn eigen kind legde hier voor de radio mijn voormalig repertoire gedegen uit! Hoe de bezongen situatie feitelijk een symbool is voor het Aards Paradijs. 

Maar degenen die als Adam en Eva nu in het Aards Paradijs vertoefden dat waren wij twee. Wat een cadeau was dit, op deze mooie winter-zondagochtend. We hebben een Cremant de Bourgogne open geknald, en nu is het feest. Niet zozeer vanwege de verrassing van deze eigen compositie van weleer, maar vooral vanwege dat geweldige, dappere en talentvolle Trio Suleika, dat dwars door besmettingen en lockdowns niet ophoudt te bestaan.