BOEZEMFIBRILLEREN

2020 08 12

Op de kaft van het informatieboekje lijkt dit een leuke sport voor ouderen. De werkelijkheid is tegenovergesteld.

Het is al veel mensen overkomen, maar nu behoor ook ik tot de club:

Na de martel-dag bij de huisarts werd ik gistermorgen ‘onwel’ wakker, zoals dat heet. Zeg maar gerust dat dat ‘onwel’ leek of mijn laatste uur aan het slaan was. Het vreemde van deze situatie was, dat ik te suf en te vermoeid was om gealarmeerd te zijn. Ik heb het aan de doortastendheid van mijn broer te danken dat ik al gauw bij de huisarts was, die een ECG maakte. De uitslag daarvan dirigeerde mij acuut naar het ziekenhuis. Daar ontfermde een jonge cardiologe-in-wording zich over mij, samen met enkele verpleegkundigen. 

Het is wonderlijk hoe gerust je je voelt zodra je het onderwerp bent van de zorg van anderen. Ik liet het allemaal maar gebeuren. Ondanks dat ik mij al wat beter voelde bleek mijn hart nog ordeloos te zwabberen en te bonken. Dat alles werd met nogmaals een ECG in kaart gebracht, mijn bloed werd onderzocht, en de bloeddrukmeter rondom mijn arm nam mij trouw elke tien minuten in zijn ijzeren greep. De monitor piepte en zoemde, en na verloop van veel gedoe kwam men mij vertellen dat ik ‘geklapt’ zou gaan worden. Met andere woorden: ze gingen mijn hart ‘recetten’, het letterlijk tot de orde roepen. Dat zou pas in tweede instantie met een elektroshock gebeuren. Maar gelukkig is het gelukt met een infuus met medicatie. Daarna nog een uur heerlijk rusten, om te checken of alles goed bleef.

En met een ‘nood-pil’ plus bloedverdunners voor mijn verdere leven weer naar huis.

Nu hoor ik bij de club. Boezemfibrillatie. Het woord lijkt een sport aan te duiden. Maar ik moet mezelf juist gaan sparen. Van mijn leeftijd doordrongen blijven. Het non-medicijnentijdperk is voorbij. Het zij zo. We komen immers onvermijdelijk bijna allen aan de beurt.

Het afscheid van de oude overleden vriend hebben we hierdoor moeten missen. Maar ik ben beter af dan hij. Ik blijf mijn zegeningen tellen.

LANGZAAM MAAR VASTBERADEN

2020 08 10

Het is niet de eerste keer dat mijn scheenbeen aan rafels ligt. Bloed  en huid zijn zó dun, dat alleen ernaar wijzen al voor een wond zorgt.

Maar deze keer is het meer dan menens.

Een onoplettend moment, iets teveel haast, en de opengeklapte ovendeur zorgde voor een bloederige ravage. Dat was allemaal gisternacht. Nu, na het weekend, wilde ik wat richtlijnen voor de verzorging van de wond van de huisarts. Maar zij vond het nodig om de inderhaast aangebrachte verbandmiddelen te verwijderen om alles in concreto te kunnen zien.

Dat was makkelijker gezegd dan gedaan.

Zelden of nooit heb ik zoveel pijn gehad. Als een gespannen boog, en kermend, lag ik op het bed, terwijl de huisarts langzaam maar vastberaden aan het vastgekoekte gaas trok. Met een pipetje werd soms wat water gedruppeld. Maar zelf druppelde ik in veelvoud, van wanhoopstranspiratie.

Daar lag de wond, net als die ovendeur met de huid als open deksel. Die huid kon niet meer worden terug geplaatst, dus ook die werd verwijderd. Weer jammeren en zweten.

Voorlopig zal ik ontoonbaar zijn. Uit ervaring weet ik dat zelfs het kleinste beenwondje er wekenlang over doet om weg te trekken. Deze keer zal dat langer duren. Elke dag moet de wond weer ontbloot, om verzorgd te worden, tot de zaak niet meer bloedt. 

Maar dat is bijzaak, wanneer ik er maar op mag vertrouwen dat de huid weer aangroeit en mij niet in de steek laat. 

Of ik nou geen nieuwe oven nodig heb, was de liefhebbende vraag van een familielid….

ZELF-OVERWINNING

2020 08 09

Door de extreme warmte en droogte vindt de merel eindelijk weer zijn weg ons tuintje binnen. Ooit had hij een nest in de heg. Hij, of een van zijn voorouders. Maar heel het vogelbestand in onze buurt is schaarser geworden. Als ‘vogelzang’ horen we nog slechts het suffe koeren van een duif, het keffen van eksters, en het kijven van de kauwen. Dat is bepaald geen ‘schoonheid der klanken’. 

Zingen, zoals in mei en begin juni, doet de merel al niet meer. Zijn hormonen zijn tot rust gekomen, en hij heeft dorst. Met geopende snavel ziet hij toe hoe allereerst een musje op de rand van de terracotta schaal hipt. Het beestje doet zich klokkend tegoed en verdwijnt weer. Ik zit er vlakbij en ik verroer me niet, camera bij de hand.

Twee sprongetjes, en ook de merel zit nu op de rand, met snakkende snavel maar nog op zijn hoede. Toe maar, kereltje, ik doe jou heus niks.

En dan wint de dorst het van zijn angst. Hij hoeft geen sticker te scannen of het woord ‘water’ aan te tikken. Bedienend personeel hoeft niet te worden opgeroepen, de merel is selfsupporting. Ik bewonder zijn gele bek zonder mondkapje, het ringetje rond zijn ogen, en zijn diep-zwarte kleur, waardoor hij één lijkt met de beschaduwde achtergrond. Daar gaat hij weer. Hij blijft nog onzichtbaar wat rommelen in de eerste afgevallen bladeren. Nu zijn keeltje gesmeerd is en hij zijn wantrouwen lijkt te hebben overwonnen hoop ik dat hij een blijvertje is, en dat hij mij over dik een half jaar zijn ‘dankjewel!’ zal toezingen.

BESMETTINGSGEVAAR

2020 08 08

Dit stickertje op de rand van een terrastafel is momenteel de vervanging voor een levende ober of serveuze aan wie je je bestelling wil opgeven.

In verband met besmettingsgevaar neem je ver uit elkaar plaats aan de grote lege tafel op een vrijwel leeg terras. Dorstig, en met het verlangen naar een gezellige avond.

Zoek het maar uit: je doet je bestelling door je smartphone, met de camera-functie aan, boven de streepjescode te houden. Op je scherm verschijnt dan de dranken- en menukaart. Dan wordt het goed opletten: er volgt een ingewikkelde procedure van producten aantikken, een plus-teken kiezen, op ‘toevoegen’ tikken, bevestigen, en -tenslotte- ‘bediening oproepen’. Zoiets.

Ik was blij dat mijn broer dit deed, al werd daardoor ons voornemen om hem eens helemaal vrij te houden te niet gedaan. Zijn smartphone was almachtig, en met de mijne kon ik niet zeggen: ‘Laat maar zitten’. 

Hij kwam helemaal uit de puzzel, want op zijn scherm verscheen de tekst: ‘Uw bestelling is succesvol verwerkt’. 

Er ging gejuich op toen er werkelijk een levend persoon aan onze tafel verscheen, met wie je echt kon praten. Die had echter een drankje te weinig bij zich, en dat werd een groot computerprobleem. Een ander persoon moest erbij worden gehaald, die vervolgens niet kwam opdagen. Aansluitend aan onze gebrekkige borrel daar een hapje blijven eten was niet mogelijk, omdat we daarvoor moesten reserveren. Maar voor een plek op het buitenterras namen ze geen reserveringen aan. Wegwezen dus. 

Mijn poging om op het terras van een ander restaurant een eettafel voor drie personen te reserveren stuitte wederom op het probleem van besmettingsgevaar: onze gast zou ver van ons, achter een fleurige bloembak, in zijn eentje aan een tafel moeten gaan zitten omdat hij niet tot ons huishouden hoort. Het aanbod om ons thuis een maaltijd te komen bezorgen was geweldig, maar was op dat moment voor ons geen oplossing, omdat we niet aan een tijdstip gebonden wilden zijn.

Het besmettingsgevaar heeft vele consequenties, onder andere de verplichting om alles tevoren op de minuut vast te leggen. We hadden nog een fietstocht voor de boeg, en in gedachten zag ik de lieve restauranthoudster met onze maaltijd voor een dichte deur in de hitte staan, ofwel ik zag onszelf in de tuin zitten wachten op een moment van bezorging dat voor ons te laat kon zijn. Dat sympathieke restaurant liep nu dus drie klanten mis, als dank voor hun zorgzaamheid. Zo kan het gaan, en ik betreur dat.

In alle vrijheid zaten we uiteindelijk met ons kleine gezelschap achter ons eigen huis, aan een geurige dikke soep, een knapperige salade,  genoeg drankjes, en diverse soorten kaas toe. Dat alles binnen een omlijsting van de bloembakken.

Na afloop hoefden we niet af te rekenen.

RAFRAÎCHISSEZ-VOUS

2020 08 07

De Nederlands zomerhitte blijkt van een andere aard dan zoals wij die van de Provence kennen. Dat komt ongetwijfeld door de grotere hoeveelheid vocht die de lucht hier bij ons bevat. In de Provence mag het heter zijn dan hier (zaterdag jl was het in de Vaucluse 40 graden), want het is er droger. Je huid blijft er ademen, en zelf word je een ritselend blad dat onbekommerd beweegt op de wind.

Hier, rondom ons huis, hanteer ik dezelfde wapens tegen de warmte als op onze voormalige kampeerplek tussen de cigales.  En ook hier hebben die hun aangename uitwerking. Een nat gemaakte schouderdoek/handdoek om, een vernevelaar bij de hand (nog over van vorige zomer in Frankrijk) en de onvolprezen waaier. En dan maar drinken-drinken-drinken. 

Die voorzorgsmaatregelen heb ik allemaal geleerd tijdens onze voormalige zomervakanties. Elk jaar weer staat in La Provence de ‘canicule’ vermeld alsof het om iets buitengewoons gaat. En elk jaar weer krijgt de lezer het rijtje met waarschuwingen voorgeschoteld:

–maintenez votre logement frais (fermez fenêtres et volets la journée, ouvrez-les le soir et la nuit s’il fait plus frais)

Maar ook zónder hitte blijven in Frankrijk de luiken meestal gesloten. Op straat of in de tuinen zie je niemand, hetgeen een reisgenoot in het verleden ooit de uitspraak ontlokte: ‘Men is niet in groten getale op de been’.

– Ook het regelmatig drinken van water wordt geadviseerd, zelfs al heb je geen dorst. Ik weet wel zeker dat ik vandaag behalve water nog iets anders weet om fris naar binnen te gieten.

– rafraîchissez-vous et mouillez-vous le corps au moins le visage et les avant-bras plusieurs fois par jour.

Het is als een gedicht, deze zorgzame adviezen. Braaf druk ik de knop van de vernevelaar in, en soms houd ik mijn onderarmen onder de koude kraan. 

– évitez de sortir aux heures les plus chaudes et de pratiquer une activité physique.

Zal ik de keukenvloer vandaag dan maar laten voor wat die is? Wat heb ik eraan, die te dweilen, als ik daarna zelf bij elkaar gedweild kan worden…

–pensez à donner régulièrement de vos nouvelles à vos proches.

Aangezien mijn lieve achterbuurman ons merkbaar in de gaten houdt, en nooit schroomt om zelfs ongevraagd zijn diensten aan te bieden, hoef ik mij ook over deze raadgeving geen zorgen te maken. We zijn hier in goede handen. Het lui-zijn is bij deze temperaturen gelegitimeerd, er blijft mij niets te wensen over. De stalen bruggen die de Rijkswaterstaat in Zuid-Holland met water koelt kunnen me gestolen worden. Ik hoef daar niet overheen want ik blijf ten zuiden van de grote rivieren. Alleen de Maas zal ik vandaag, per fiets, oversteken, om aan de overkant een beschaduwd terras op te zoeken, waar mijn glas gevuld gaat worden met iets anders dan water.

APPELTJE VOOR DE DORST

2020 08 06

Ze zijn er weer, de James Grieve’s! De sappige appel met de zachtzure smaak. Ooit vanuit Schotland naar hier gekomen. Hij is de eerste appel van het nieuwe seizoen. Mijn moeder en ik deelden onze verknochtheid aan deze lichtgroene vrucht- met blos. We wisten één adres, ver van supermarkten, waar we jaarlijks onze slag gingen slaan.

‘Dit jaar bent u er eindelijk eens op tijd bij’, zegt de verkoopster van het boeren fruit bedrijf. En dat klopt. Zoals ik zoveel goede dingen aan corona te danken heb, heb ik door de omstandigheden nu deze appel op zijn hoogtepunt kunnen verschalken. Andere jaren was ik nog op vakantie. Dan kreeg ik op de valreep nog de laatst beschikbare kilo’s, maar die late exemplaren waren dan al te rijp en begonnen melig te worden. Nu bijt ik in mijn eerste James Grieve, en het knappend geluid is een genot, waarna het aanzuigen van het frisse sap begint. 

De James Grieve moet je met aandacht en liefde bejegenen. Niet te vroeg en niet te laat moet je hem engageren. Hij kan niet tegen een stootje, het beste pak je hem met handschoentjes aan.

Maar dan heb je ook wat. Ik zuig het sap naar binnen en ik denk aan mijn moeder. Ik bevoel het strakke frisse oppervlak, en ik verheug me op de volgende appel. Ook die zal een eerbetoon zijn aan haar. Allebei zijn we nooit in Schotland geweest. Maar als deze appel uit dit land stamt dan wil ik er alsnog wel eens heen. Ook daar is echter het virus aanwezig. Ik lees dat de Schotse autoriteiten gisteren een lockdown hebben afgekondigd in Aberdeen, vanwege een lokale corona-uitbraak. Kan me niet schelen. Als het moet verorber ik een James Grieve dwars door het mondkapje heen. Knabbelend en zuigend zal ik vanavond om 19 uur naar Mark Rutte luisteren. Met zo’n appel voor de dorst kan me weinig gebeuren.

BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN VRIEND

2020 08 05

Het was bij de Ballade nr 4 van Chopin dat mijn lief degene leerde kennen die zijn eeuwige boezemvriend zou worden. De vriend speelde dit stuk op een oude studiepiano op school, en mijn lief bleef verpletterd staan. Ook andere klasgenoten toonden zich getroffen door deze muziek. Toen bestond dat nog, klassieke muziek die bewondering van leerlingen van het Voortgezet onderwijs aansprak. Maar, oogstte Chopin bij de anderen alleen maar bewondering, deze twee jongemannen maakte hij tot vrienden. Ze werden vrienden in de Kunst. Ook al zagen ze elkaar later in hun leven slechts sporadisch, hun vriendschap werd tot een instituut verheven waarbinnen ze alles deelden: muziek, natuurlijk, maar ook hun appreciaties van literatuur, hun liefde voor het vrouwelijk geslacht, de schoonheid van beeldende kunst, en zelfs droegen beiden een identieke ziekte mee in hun leven. 

En Chopin bleef doorzingen. Hij doordrenkte deze vriendschap door dik en dun. Zijn Ballade nr 4 noemden ze ‘de Ballade der Ballades’. Hij wordt dan ook beschouwd als de parel onder de ballades, en als een van de ontroerendst muziekwerken van de negentiende eeuw. Deze ballade vertelde van hun leven, met alle weemoed, lyriek en dramatiek. Maar ook humor hoorde bij die twee levens. Humor immers is zoiets als poëzie, zei ooit iemand bij een van onze gesprekken. In humor zit bovendien een soort radeloosheid verstopt die in alle kunst verborgen zit, vond deze zelfde gespreksgenoot.

Vanochtend is hij overleden. Omdat pure radeloosheid heel even ons deel was zijn we gaan fietsen. We belandden bij een uitspanning met de grootste molen van Limburg als decor. Kinderen speelden er met water en zand. Zwaar beladen fruitbomen stonden ons ter beschikking, en de zon overstraalde alles met het optimisme waarnaar we op zoek waren.

Optimisme, ondanks de stand van de molenwieken. Die herinnerde ons onherroepelijk aan de reden van onze fietstocht, waarbij echter Chopin als achtergrondmuziek in ons aanwezig bleef, en ons zo het gevoel gaf dat de overleden vriend nog heel dicht bij ons is.

GEVULDE LEEGTE

2020 08 04 

Dit is ongekend: de agenda bevat twee maagdelijke pagina’s. Voor heel deze week is er niets gepland. Geen familiefeest, geen groepswandeling, geen afspraken met vrienden, geen logeerpartij, geen lezing, concert of maaltijd, geen expositie-opening, filmclub of schilderclub, geen oppasbeurt bij de kleinkinderen, en geen afspraken in het ziekenhuis.  Moet ik doorgaan? Zo volgekrabbeld als mijn grote agenda meestal is, zo rustig ogen nu deze twee pagina’s. Ik blijf er naar kijken en ik geniet ervan. Ik weet dat ik niet de enige tevreden mens ben. Bijna iedereen die op radio en tv gevraagd werd naar de persoonlijke bevindingen in coronatijd bekende dat die vooral veel goeds heeft gebracht. Natuurlijk zijn we beducht voor de economische gevolgen. Maar het terug gedwongen zijn in ouderwetse ‘beperkingen’ heeft ons mentaal goed gedaan. Soberheid is heilzaam. Leegte kan weldadig zijn.

Meteen echter groeien door deze leegte allerlei plannen in mijn hoofd. Wat zal ik eens gaan doen? Hoe kan ik deze kostbare unieke dagen vullen met iets waardevols? Een wandeling is al gedaan, en dat was een genoegen. Ik kan dat enorme ‘Stimmen verstummen’ nog eens gaan beluisteren. Of ik kan het mooie weer benutten door ergens een aquarel te gaan maken. Ik kan in mijn boek gaan lezen of weer eens ouderwets een brief gaan schrijven. 

Er zijn mensen in onze familie en kennissenkring die de handigheid bezitten om in een bijzondere situatie als deze meteen ergens in Nederland een vakantiehuisje te boeken. Naar zoiets snak ik onderhand inderdaad, maar ik bezit die handigheid helaas niet. Bovendien zou het dan acuut met deze ongekende rust gedaan zijn. Ik zou een bagagelijst gaan samenstellen en het huis op orde willen achterlaten. We zouden benzine tanken en ons het verkeer in begeven. Op het vakantieadres zou ik ingrediënten voor onze maaltijden moeten gaan inslaan en al met al zou deze eerste heerlijke zomerdag voorbij zijn.

Tijdens al deze overwegingen hoor ik dat er iets door de brievenbus geduwd wordt. Het is het boekje met de mijmeringen over het deze zomer gemiste Frankrijk. Ik open het en ik blader het door. Daar zijn alle foto’s en teksten van de voorbije twee maanden. Daar zijn de aquarelletjes van onze Koppenvriend, de verslagen van het gezamenlijk schilderen in de buitenlucht, en mijn beschreven herinneringen aan al die zinderende en geurige oorden uit vorige zomers. Tegenover de lege agenda zijn hier die rijk gevulde pagina’s. Ze ontstonden dankzij vrij gevallen tijd. Corona-tijd. Zonder de leegte had ik dit boekje nu niet gehad. Ik weet hoe ik deze verdere dag en alle volgende ga vullen. Met verder dromen van Frankrijk. Tot ik daar weer zal zijn.

STIMMEN VERSTUMMEN

2020 08 03

Elmer Schönberger is schrijver, componist en musicoloog. Mondjesmaat ben ik zijn boek aan het lezen dat de titel draagt: ‘Het gebroken oor’. Het bevat korte hoofdstukken over het luisteren naar muziek. HOE luisteren wij naar muziek? ‘Luisteren’ we nog wel echt, of ‘horen’ we soms alleen maar muziek? Hoe belangrijk is muziek voor ons? Als in een dagboek beschrijft hij bekende en onbekende werken. Soms werd ik zo getriggered dat ik een besproken werk opzocht en beluisterde. Dat kun je niet met alle in het boek genoemde werken doen. Maar dankzij deze beschrijvingen heb ik luisterrijke pracht ontdekt zoals bijvoorbeeld ‘Arcana’ en ‘Musique pour l’esprit en deuil’ van Rudolf Escher.

Vandaag werd ik weer door de naam Sofia Goebaidoelina opmerkzaam. Het is lang geleden (21 september 2018) dat ik een compositie van deze inmiddels 88-jarige Russische componiste hoorde. In het hoofdstuk: ‘De stilte van de stilte’ geeft Schönberger een persoonlijke en goed te volgen analyse van haar imposante symfonie ‘Stimmen… Verstummen’. Op internet is alles bereikbaar. Na het beluisteren van dit werk uit 1986 had ik alleen maar behoefte om de verplettering die zich van mij had meester gemaakt te delen met anderen. Sofia Goebaidoelina heeft mij vandaag zo intens bezig gehouden dat een blogtekst erbij inschoot. In twaalf delen en deeltjes voerde zij me door haar soms gewelddadige wereld. Soms statisch, dan weer extatisch, bij wijlen eruptief en dramatisch. De geluidsboxen gingen flink open, zodat het contrast van apocalyptische unisono’s met instrumentale fluistergedeeltes hoorbaar bleef.

Goebaidoelina laat de stemmen letterlijk verstommen als aan het einde het orkest zwijgt. Het schijnt dat echter voor de dirigent de bladmuziek verder gaat. In stilte blijft deze denkbeeldige ritmes dirigeren, tot hij met de armen hoog geheven blijft staan.

Wat de componiste heeft willen zeggen met dit halve uur aan volstrekt unieke en nooit gehoorde klanken weet ik nog niet. Het zal ongetwijfeld iets te maken hebben met niet-stoffelijke elementen, met licht en donker, met eeuwigheid en aardse tijdelijkheid. Wel weet ik dat ik hier nog vaak voor ga zitten, de boxen en de oren wijd open, de ogen gesloten. Liefst doe ik dat samen met enkele luistergenoten, om na afloop te horen wat zij beleefden. En als alle stemmen tenslotte in mij verstomd zullen zijn kan ik wel weer een blogtekst schrijven.

PRONKSTUK (8)

2020 08 02

Het is alweer ruim twee maanden geleden dat ik mijn zevende pronkstuk tegenkwam in het openluchtmuseum van de natuur rondom ons huis. 

Voor deze Griekse amphoor moest ik helemaal naar de Voerstreek. 

Dat was tenminste het eerste dat ik er in zag. De uitsteeksels links en rechts waren de grote oren. En net als die kruiken uit de Oudheid stond de punt van de reuzenvaas verankerd in de aarde. Zo kon er geen inhoud uit stromen of vallen: olie, wijn, of graan. Ooit kocht ik in Aigues-Mortes een mini-kopie van zo’n kruik, nadat ik exemplaren in het groot had gezien zoals die uit een scheepswrak op de bodem van de Middellandse zee waren opgediept. Het was opwindend, te fantaseren dat die kruiken nog wat wijn zouden bevatten. Verjaarde wijn, zoals Romeinen of Grieken die aan hun lippen hadden gezet.

Maar zo’n pronkstuk in de natuur is driedimensionaal. Je kunt er omheen lopen en het van alle kanten bekijken.

En dan lijkt het mij opeens dat het hier een ander object betreft: het zou ook een hart kunnen zijn, compleet met kransslagaders, een longslagader, een aorta en hartkleppen. Het is onwaarschijnlijk dat dit verstijfde hart de vijf liter bloed in een lichaam ooit echt getransporteerd heeft. Het is immers, net als die kleine amphoor van mij, een imitatie, een kunstwerk. IEMAND heeft ooit zijn hart verpand aan de Voerstreek, met haar heuvels en dalen, haar abdijen, haar viaduct en de Commanderie. En die iemand heeft zijn hart hier achtergelaten.

Ik leg mijn hand ertegenaan en ik kijk omhoog. Nu zie ik er een dierenkop met ogen in. De andere leden van het gezelschap staan te roepen, we moeten verder. Het dier volgt me niet, ik laat het achter, als pronkstuk voor andere wandelaars.