DEMISSIONAIRE PRINSJESDAG

2017 09 20
Dinsdag of niet: op Prinsjesdag is het in Den Haag altijd zonnig. Dus daar stonden ze weer, onze landgenoten, al of niet feestelijk uitgedost, in alle vroegte opgestaan en vanuit alle provincies gekomen, om van de partij te zijn.
Prinsjesdag zie ik als een Haags soort Carnaval, waarbij ook nog ’s de gewone Nederlander voor de microfoon z’n zegje mag doen. Er waren discussies over de Glazen Koets, we zagen de gebruikelijke beelden van Den Haag als Residentiestad, waardig, aristocratisch, feestelijk.
Alles liep precies op schema. Toen we zaten te wachten tot het 13 uur zou zijn vroeg ik me af wat Koningin Maximà nu aan het doen was? ’Sudoku’s aan het oplossen’, meende mijn lief.
Ik besefte hoe dit de omgekeerde wereld is: wij, gewone stervelingen, moeten staan wachten op de bus, trein of tram. Maar voor het Paleis Noordeinde moet het rijtuig wachten tot de gasten naar buiten komen.
Er werd rondom de getoonde beelden heel wat afgebabbeld. Daarbij valt het op hoe moeilijk de uitspraak van onze taal ook voor presentatoren blijkt: ze hebben het steevast over het ‘koonklik paar’ bijvoorbeeld.
Daar waren ze. Laurentien en ook Maximà in opvallend-sobere kleuren, ingetogen en stijlvol. Geen overdreven hoofdtooi, geen uitbundigheid. Misschien wilden ze niet in opspraak komen in deze tijden van besluiteloosheid bij het vormen van onze regering, en in deze moeilijke tijden van terreur- en orkaangeweld?
De glazen koets zette zich in beweging, en het zwaaien begon. Is het seksistisch te noemen dat er alleen aan de zijde waar Maximà zat gefilmd werd? De koning bleef uit beeld, was kennelijk minder belangrijk. Maar ook Maximà werd slechts getoond achter het spiegelende glas, en later in vluchtige shots, of van heel veraf. Dat zal zeker een reden hebben en weloverwogen zo gebeuren.
In de Troonrede kwam meteen de ramp op de Caribische eilanden ter sprake in woorden van troost, daarna volgden positieve constateringen omtrent de economische toestand in Nederland. Er werden financiële beloftes gedaan. Dat ging allemaal gepaard met feilloze shots door de camera-mensen: sinds lang zag ik Balkenende weer eens, bij het woord ‘onderwijs’ verscheen Edith Schippers in beeld, Kamp vulde het scherm bij het woord ‘aardbeving’, en bij het noemen van de veiligheid in ons land verschenen de stoere koppen van veiligheidsagenten. Ook hier deze keer geen hoeden-show. Al viel er voor Mark Rutte aan de rode hoed van zijn buurvrouw niet te ontkomen.

De ministers werd aan het eind nog gewezen op hun verantwoordelijkheid als volksvertegenwoordigers, en met de bede om Gods zegen is nu het nieuwe parlementaire jaar gestart. Met een driewerf ‘Hoera!’ werd de troonrede afgesloten. Ze telde 1664 woorden.
Ik had een tekstboekje willen hebben van de gesprekken die de inzittenden van de koonklikke koetsen na afloop tijdens het zwaaien voerden. Dat zwaaien lijkt beurtelings op ramen-wassen en op de zegen geven. Intussen zal Maximà misschien glimlachend gezegd hebben: ‘Alex, ik ga dadelijk allereerst even nodig plassen, dus laat de balkondeuren van het paleis nog even dicht’.
Want ze moest na de balkonscêne linea-recta naar New York. Als ze haar OV-kaart nou maar bij zich heeft!
Daar gingen de deuren open, en hordes mensen wierpen zichzelf naar voren. Aapjes kijken, roepen, aandacht trekken.
Tot opeens, spontaan en eensgezind, het Wilhelmus opklonk. Dat ontroerde me. Alle behoefte tot gekscherende opmerkingen was op slag verdwenen. Het formerende gestuntel ten spijt, Nederland houdt van zichzelf. Het zal met die regering wel goed komen.

Advertenties

PARAPLUUTJE-PARASOLLETJE

2017 09 19

Er wil maar geen schot komen in deze dinsdag. De zon is ver te zoeken, en ik vraag me af hoe dat straks moet met de Rijtoer van ons koninklijk paar: doet Maxima haar winterjas aan?

Of er wél schot zit in onze kabinetsformatie, daarover ben ik na mijn vakantie-afwezigheid het spoor bijster. Heeft Nederland nou inmiddels een regering, ja of nee? Hoe kunnen, in het geval van ‘nee’, dan door Willem Alexander de werkplannen voorgelezen worden? Komt daar überhaupt iets van terecht?

Vragen, waarover ik mij in feite niet druk maak. Liever denk ik na over wie er vanavond komt poseren, en of ik mijn papier heb opgespannen. De paraplu leg ik in ieder geval vast klaar, want in het weerbericht las ik:

‘het is voorlopig gedaan met de regen. Deze dinsdag zal er in de middag misschien nog wat neerslag vallen,’ Ik accepteer die voorspelling zonder slag of stoot. Aanstaande vrijdagavond immers begint de officiële herfst, en bovendien is het dinsdag. Bij herfst en bij dinsdag hoort regen.

Ik leg mijn palet klaar en zet daarbij vanwege Prinsjesdag ook de tv aan. Het gaat best een leuk dagje worden. Bij mijn verzameling zelfgeschreven haiku’s wordt de volgende toegevoegd:

Het is weer dinsdag:

de regendruppels vallen

op mijn aquarel.

BETWEEN THE LINES

2017 09 18

Bloed, spinnenwebben, een gigantische rode pruik, het interieur van een kathedraal,…. dat lijk je aanvankelijk te zien als je in het Noordbrabants Museum de installatie ondergaat van de Japanse kunstenares Chiharu Shiota. Van woldraden in een aparte roze-rode kleur doorspande zij de volledige expositiezaal. Het is, na een bestaan als schilderes, haar uiting van tijd en ruimtebeleving, en van haar banden met familie. Met de draden ‘arceert’ ze de ruimte, waarin bootvormen liggen van metalen draad, die daarbij de Tijd symboliseren. Ze lijken vlam te vatten, door rode fonteinen die uitmonden in tongewelven.

Ook de toeschouwers trekken onbewust lijnen, en leveren al lopend hun bijdrage aan dit imposante kunstwerk, waaraan Shiota met tien assistenten werkte.

Men gaat er eerbiedig rond, men praat er met gedempte stemmen, waardoor ook de akoestische ruimte haar lijnen krijgt. Deze ‘onderwaterwereld’ is niet bedreigend, maar juist aangenaam. Dus ook een emotionele ruimte wordt hier subtiel gevuld.

Onze gestalten worden gevangen in de rode kleur, die zich verdicht en verdunt zoals vogelzwermen aan de avondhemel. Boven onze hoofden is het draden-web als gebladerte, als roze-rode kruinen die het licht van de hemel door laten.

Shota is bij deze uitingsvorm terecht gekomen na langdurige en bizarre experimenten met o.a. rode verf. Daarmee bedroop ze haar eigen lichaam. De video’s die we daarvan zagen geven het beeld van een ernstig-gestoorde. En inderdaad moet je wel ‘prettig gek’ zijn, en als een op papier krassende kleuter onbelemmerd je gang kunnen gaan om uiteindelijk een kunstwerk als dit te kunnen verwezenlijken.

INTERNATIONAAL VOCALISTEN CONCOURS

2017 09 17

In feite had ik er natuurlijk zelf bij aanwezig moeten zijn, zeker nu dit 51-ste concours zo dichtbij huis was, namelijk in Eindhoven. Maar het werd radio 4, waarop ik twee uren lang de zeven finalisten volgde. Ze waren voor een groot deel van Chinese en Koreaanse komaf, en ze hadden namen die ik vergeefs probeerde na te zeggen, laat staan dat ik ze schriftelijk kon noteren. Wonderlijk, dat zangers van zo’n niet-Europees ras erin slagen om werk van Europese opera-componisten te zingen. De emoties die door dezen geuit worden lijken zo helemaal niet te passen achter die ogenschijnlijk ondoorgrondelijke gezichten.

Mezzosopraan Annet Andriessen was directeur van dit grootse gebeuren. Onze eigen, mooie, Philharmonie Zuid-Nederland was het begeleidend orkest, dat werd gedirigeerd door Kenneth Montgomery.

Een Finale, gezongen door uiteindelijk 7 finalisten, die de afgelopen weken geselecteerd zijn uit oorspronkelijk 700 deelnemers. Als je dit concours wint dan ben je iemand.

Het ging deze keer om Opera en Oratorium, en dat betreurde ik. In vooral operarepertoire lijken alle zangstemmen hetzelfde: hard, met veel vibrato. Ik mis daarin de nuances en de subtiele glans van elke individuele stem.

Niet meer dan één oratorium-aria hoorde ik, dus de verdeling in repertoire liep nogal mank. En de presentatie van dit programma leek weinig serieus, het moest kennelijk vooral ‘leuk’ blijven, allemaal. Wat heb ik eraan, om als werkelijk vocaal-geïnteresseerde alsmaar te moeten horen welke kleur jurk de zangeres aan heeft, of ze met of zonder topje optreedt, en of haar decolleté laag uitgesneden is?

Wat ik had willen horen werd me ontnomen, namelijk de complete uitslag na afloop van het concert. Wachtend op de komst van de jury werd een Mozart uitgezonden (hoe kan het anders) die wel een zeer lange adem had deze keer, en die van een verbijsterende truttigheid was. Een gedeelte van de luisteraars zal daar al mee zijn weg gejaagd.

Maar ik hield vol, tenslotte is Mozart een oude en gerespecteerde vriend van me, die ik beklaag om de manier waarop deze klassieke radio omroep met hem solt.

Toen echter het grote moment aangebroken was…. werd de rechtstreekse uitzending weg gedraaid voor een ‘muziekje’ ter verpozing!!! Het voorlezen van de vijftien prijzen zou wellicht te saai zijn. Men ging er zonder meer van uit dat het om louter en alleen de hoofdprijswinnaar ging.

En dat na een avond aandachtig en kritisch luisteren.

De serieuze luisteraar was weer eens niet gerespecteerd. Mijn interesse was over. Ik hoefde niets meer te weten, ik zette de radio uit, en voor het eerst heb ik een boze mail naar radio 4 geschreven.

Vandaag zoek ik vergeefs op http://www.nu.nl naar een verslag van deze avond. Maar klassieke zang blijkt minder belangrijk te zijn dan sport: ik heb er geen syllabe over kunnen vinden.

DAT VOND IK BEST WEL HIP

2017 09 16

‘Datfonnik best wel een zoort fan hip ofso…’

Dát, letterlijk, hoorde ik een van drie feministes zeggen, die in een radio- interview hun woordje mochten doen.

Onze Nederlandse taal wordt steeds eigenaardiger, ook op schrift. Een door mij geraadpleegde Hema-site stond vol verkeerde d’s, dt’s en t’s. Daar maakt blijkbaar niemand zich meer druk om. Ook in kranten kom je die fouten tegen. Wellicht zelfs wordt correct taalgebruik allang truttig gevonden.

Stopwoordjes, mode-uitdrukkingen, overbodige toevoegingen, het verkeerd-om gebruiken van harde en zachte medeklinkers, dat alles vindt met een verbluffende vanzelfsprekendheid plaats.

Zoals ook bij deze naar de ogen gekeken veministe.

Maar ik heb haar niet langer aangehoord en de radio uit gezet.

TON DE LEEUW (2)

2017 09 15
Het was in de auto dat ik een dezer dagen koormuziek hoorde die mij meteen intrigeerde. Het was een werk voor 4-stemmig mannenkoor. De zangers stuiterden hun lettergrepen tegen de nog door-klinkende toon van de anderen aan, en lieten op hun beurt de toon uitklinken. Dat gaf een zelf-gecreëerde akoestiek aan het geheel. Alsof deze menselijke stemmen Indiase klankschalen waren met hun warme glans aan geluid. Ik moest aan muziek denken zoals ik die in de jaren 70 hoorde, Nederlandse muziek, in de trant van Badings, Pijper… Het was een beetje ouderwets maar evengoed boeiend.
Ik zat goed. Na afloop werd gemeld dat dit een koorwerk van Ton de Leeuw was, en helaas slechts een fragment, zoals dat bij radio 4 gebruikelijk is.
Maar de laatste opmerking van presentator Hans Haffmans deed mij een groot genoegen: ‘Zijn koor-composities behoren tot de internationale top’.
Waarom dan horen we verder nooit muziek van Ton de Leeuw op de radio? En hoe staat het met de programma-samenstelling van koorconcerten, wat hem betreft? Deze dag was voor de radio een uitzondering, want er is ‘nieuw werk van Ton de Leeuw ontdekt in het muziekcentrum van de omroep’.
Als er ‘nieuw werk’ van deze -ooit belangrijke- Nederlandse componist wordt ‘ontdekt’, dan bewijst dit vooral dat hij kennelijk al in de vergetelheid geraakt was. En dat is onterecht. Ik herinner mij Ton de Leeuw als een beminnelijk en integer persoon. Integer vind ik ook zijn muziek, die -anders dan bij tijdgenoten die net als hij experimenteerden met vocale mogelijkheden- waarachtig blijft ondanks de effecten ervan. Die effecten blijven functioneel, verwijzen naar de inhoud van de teksten, en ze hebben een sfeer die niet gemaniëreerd overkomt.
Ton de Leeuw.Ik wacht op de dag dat er een complete uitzending aan hem gewijd wordt, en dat asjeblieft niet slechts één keer.

‘EN WAT DE WIND WIL ZULLEN WIJ NOOIT WETEN’

2017 09 14

Het wuift en waait in de wind voor ons huis. Ik word wakker van een nachtmerrie: de boom die het dichtst bij ons staat is verdwenen! Ik kijk tegen een kale kille hemel.

En dan hoor ik het geluid. Als een huilende wolf verscheurt het het vredige ruisen van de kruinen.

Ik schiet mijn bed uit en kijk uit het raam. Alle bomen staan er nog. Maar dat geluid is echt. Het duurt voort, zonder dat ik de oorsprong kan lokaliseren. Honden dartelen zorgeloos rond, weten zij veel.

Maar ik weet: het herfstseizoen is aangebroken, en de eerste storm heeft al takken naar beneden gegooid. Dat is een reden voor Gemeente Leudal om plantsoenwerkers op pad te sturen. In hun fluorescerende vesten gaan ze gretig te keer. Waar zitten ze?! Ik speur door gaten in het groen, maar de kruinen gaan door met wiegen, geruststellend en groen.

De droom van vanochtend bleef gelukkig nog bij een nachtmerrie. Maar ergens vult iemand vanavond tevreden zijn open haard met het hout dat onzichtbaar ergens werd weg gehaald, hier vlakbij.

Ik ben het niet gaan controleren…