Een aquarelschets in wording weerspiegelt wel enigszins mijn huidige situatie: met hoop op een kleurrijk verschiet blijft er nog veel onzeker. Het is worstelen met de realiteit, en volhouden. Hier en daar vertoont het tafereel contouren, maar begrenzende omlijningen blijven uit. Vertrouwen op een bevredigend resultaat is het halve werk.
Vandaag mocht ik mij verheugen in de vakkundige, onderzoekende aanpak van een schrandere fysiotherapeute. Haar behandelingstraject staat niet zomaar vast, maar wordt na gedegen testen en constateringen op mijn maat ontworpen, en in heldere bewoordingen uiteengezet. Ik weet wat mij te doen staat, en alles is een kwestie van volhouden. Niet wanhopen tijdens de dagelijkse oefeningen, maar gericht blijven op verbetering.
En accepteren dat het lang kan duren.
Het is al een groot goed dat ik mij nu onder haar begeleiding weet. Gezamenlijk zetten we onze schouders eronder. Ik voel me veilig. Na maanden van onzekerheid en wanhoop vertrouw ik nu aarzelend wat meer op mijn eigen lijf.
Die aquarel, ach, die lijkt nog nergens op. Maar het plezier van het aanpakken van dit lastige stilleven was er niet minder om. En van lieverlee blijft het klassieke koppenweer afwezig! Ik ga mijn toegestane twintig minuten in de buitenlucht lopen, en ik zal daarvan genieten.
Ik kon mijn hart weer ophalen. Deze keer was het de jongste lichting van mijn kleinkinderen die ik na lange tijd weer meemaakte.
Bij aankomst was er geen parkeerplek, en mijn zoon bood aan om de auto elders te gaan neerzetten. Ik liep alvast met de twee kleinsten naar hun huis. ‘Zó is het de kortste weg’, wees 6-jarige kleinzoon. ‘Dan doen we dat, want ik kan nu een poosje niet ver lopen’, zei ik. ‘Dat weet ik’ knikte hij. Kleindochter van vier -oh nee, bijna vijf!- wees naar mijn voeten: ‘Je hebt andere schoenen aan’. Kleine vrouwtjes zoals mijn twee kleindochters hebben oog voor detail. Ik word met kritische blik en nauwlettend bekeken. Zo wist laatst mijn oudste kleindochter kennelijk niet wat nylonkousen zijn: ‘Wat is dát nou… ‘ vroeg ze.
In hun huis aangekomen moest ik meteen mee naar boven om een verrassing te zien. ‘Het zijn maar twee trappen’, zei kleinzoon zorgzaam.
Ze hadden de slaapkamer veranderd. Hun bedden waren in een andere richting gezet, en dat was een groot avontuur. Ze waren er helemaal vol van. Toen ik me op een puntje van een bed wilde laten zakken om even te kunnen zitten zei kleindochter: ‘Hier zou eigenlijk nog een bankje moeten staan, dat is gezellig’..
Deze conversaties, met wezentjes die nog slechts enkele jaren onze aarde bevolken, vind ik een verrukkelijke belevenis. We gingen naar beneden, en ik vroeg of zij misschien ergens in een kast het Memoryspel hadden. JÁAA!
Even later speelden we met ons drieën dit spel, waarbij ik het altijd moet afleggen tegen deze jonkies. Die lijken ofwel magische vingers te hebben, of ze kunnen dwars door de kaartjes heenkijken. Ook nu was het de vierjarige die feilloos en met triomfantelijke blik het ene na het andere tweetal apart legde. Ze won.
Maar dat was niet naar de zin van haar broertje. Perfectionist als hij is zette hij het op een huilen. Momentenlang was hij ontroostbaar. Hij had gefaald in zijn eigen ogen. In zo’n geval kun je blijven praten als Brugman, een jong kind kan dat gevoel van verlies nog niet verwerken. Ik probeerde hem zijn gevoel van eigenwaarde te laten behouden. Ook als je niet wint ben je waardevol. Er kan er immers maar ééntje winnaar zijn. Maar dat maakt die persoon niet belangrijker dan de anderen. Het gaat immers ook om de spanning, om het plezier.
Zo worden ze bij elk nieuw bordspel weer wat sterker, hoop ik. En kleinzoon mocht zich rehabiliteren met het voorlezen van pagina’s uit een van zijn allereerste leesboekjes. Dat ging als een trein. Ik was echt trots op hem. ‘Wat vind je leuker, lezen, of schrijven’, vroeg ik hem. Hij vindt het allemaal leuk. Er kwamen blaadjes papier en stiften op tafel, en hij ging los! Alle leed was geleden. Want hij kan dan wel een behendig kleiner zusje hebben, dít kan ze nog niet zo goed als hij.
Ze droeg de nederlaag met verve. Ze deelde in de triomf van haar broertje, die ze dit van harte gunde.
Vandaag ervaar ik op weldadige wijze hoe verzachtend een vertrouwde spreekstem kan zijn.
Zondagochtend-presentator Hans van den Boom namelijk kondigde Amsterdam Sinfonietta aan, op de hem-eigen diplomatieke wijze. Hij omzeilt het ‘jij’ en het ‘u’, en is heerlijk neutraal in zijn informatie. Daarmee laat hij ieder in z’n waarde. Dit is nog ouderwets-beschaafde radio!
Van het Zondagochtendconcert hoorde ik alleen nog het laatste onderdeel, met Hannes Minnaar. Hem Chopin te horen spelen was een ontdekking. Maar misschien passen álle componisten hem, omdat hij gewoon een sublieme pianist is.
Chopin, het Pianoconcert nr 2 in een arrangement voor strijkers, was net als de spreekstem en spreektrant van Hans van den Boom ‘verzachtend’, na een heftige nacht vol onrust. Want wat voel je, als je na een immense knal hoge vlammen langs je slaapkamerraam omhoog ziet lekken! Het lijkt erop dat het hangjongerenprobleem in ons dorp weer aan het oplaaien is. De auto die voor ons huis geparkeerd stond is na enkele uren grootscheepse activiteit als een verkoold sigarettenstompje weggesleept.
Van den Boom, Minnaar en Chopin maken alles weer hoopgevend en mooi. Evenals de zon. Die compenseert de gemiste uren slaap, en zal me de rest van deze dag aangenaam wakker houden.
Laat ik er maar kort over zijn: het bezoek aan de anesthesist was een ontgoocheling.
Afgezien van zijn niet-aangename bejegening heeft hij me ook weinig perspectief op pijnvermindering kunnen bieden. De drie opties blijken stuk voor stuk een (klein) risico te bevatten, vanwege mijn medische historie en medicatie. En omdat de voorgestelde zenuwblokkade niet echt een gedegen garantie voor het verdwijnen van de pijn is, ‘parkeer’ ik mijn keuze nog even. Ik probeer intussen het beste van het leven te maken.
Het leven, dat mij nog zoveel goeds te bieden heeft, en dat voor een ander plotseling ophoudt.
Zoals dirigent Bernard Haitink. Het eerste dat ik vanochtend hoorde was het bericht van zijn overlijden. 92 jaar is hij geworden. Tot twee jaar geleden bleef hij als dirigent nog in actie. Maar liefst 27 jaren was hij chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest. Daarmee heeft hij de andere dirigenten zoals Eduard Van Beinum, Eugen Jochum en Riccardo Chailly overtroffen.
En niet alleen met die lengte van 60 jaren carrière. Zijn Mahler-uitvoeringen hebben historie gemaakt, evenals zijn afscheid van het Koninklijk Concertgebouworkest in 1988: Na de uitvoering van Mahlers 8-ste Symfonie nam Haitink het applaus van het publiek in ontvangst, waarbij hij symbolisch zijn dirigeerstokje uit de handen liet vallen.
Hij gaf het niet over aan een ander. Nee, hij gaf het prijs…. Ik zie daar een autonomie in, die hij wilde tonen jegens de communicatiestoornissen en gramschap die zijn pad in Amsterdam helaas vergezeld hadden.
Ik geloof niet dat ik Haitink ooit live heb mogen meemaken. Toch is hij er voor mijn gevoel wel degelijk geweest. Ook met hem gaat weer een onvergetelijke periode te gronde.
En pas nu lees ik ergens dat zijn geboortehuis zich bijna bevindt op het adres in Amsterdam waar mijn lief en ik regelmatig logeren, op loopafstand van het Concertgebouw! Die wetenschap maakt in de toekomst dat adres nog bijzonderder. Bernard Haitink, hij is er niet meer, maar hij zal er zijn, elke keer dat ik in de toekomst vanuit dat adres naar de Van Baerlestraat zal lopen. Met Mahlerklanken in mijn hoofd.
Deze foto is als een dubbelportret: de appels die ik de vorige keer noemde zijn te zien rechts-bovenin het vlak. Zoals die appels mocht ook ik mijzelf voelen gedurende heerlijke dagen die we vrolijk doorbrachten met elkaar. Ik heb zelfs enkele wandelingen geprobeerd. Wat heb ik genoten van de herfstsfeer in het bos, en van mijn babbelende kleinkinderen naast me. De hevige pijn van de beklemde zenuw na afloop nam ik voor lief. We schilderden en tekenden, we genoten aan tafel van de culinaire activiteiten van onze zoon, we deden woordpelletjes en lieten ons door kleinzoon instrueren op de elektronische apparatuur in huis. We zongen liedjes. Er werden enkele noodzakelijke klussen aangepakt, en ik liet mij, alsmaar zittend, alles aanleunen. Door mijn huidige onmogelijkheden kon ik ongelimiteerd van dit samenzijn genieten. Alle verantwoordelijkheid werd mij uit handen genomen.
Waar we weer niet genoeg van kregen dat was het barricadespel. Na een aanvankelijke strubbeling kregen we kleindochter zover dat ze zonder met een ander te willen samenspannen op haar eentje haar mannetje durfde te staan. Dat betekent dat je tegen mogelijk verlies moet kunnen, en dat is nogal wat voor een 7-jarige.
Op alle fronten geslaagd dus waren de voorbije dagen. Herfstvakantie, ook voor ons.
Het gaf prettige afleiding voor wat straks komen gaat: het intakegesprek op de pijnpoli. Daar voel ik me nu wel tegen opgewassen. Ik kan er immers alleen maar iets mee winnen: de hoop om een volgende keer weer de oma te kunnen zijn die gastvrouw is.
De herfst kreeg ik in alle fleurigheid aangereikt door een goede vriend. Want aan zijn boom zo vol geladen… En wat nu? Aan het werk dus. Inmiddels staan er drie potten met ongetwijfeld heerlijke appelmoes te wachten op consumptie.
Maar aan de doos is nog nauwelijks te zien dat er appels verdwenen zijn. Uitnodigend liggen ze te wachten op verdere verwerking. Appeltaart? Crumble? Hete bliksem?
En dan gaat de bel. Oudste zoon met zijn kinderen staat als verrassing zomaar op de stoep! Ach natuurlijk, herfstvakantie. Wat leuk!
Nu voel ik mij hier in huis als een van die appeltjes: blozend van genoegen, en dicht tegen elkaar aan laat ik de gebeurtenissen over me heenkomen. Wie weet wordt er gelogeerd. In dat geval ben ik op dit blog weer even niet beschikbaar. Want onverwachts een poos samen zijn met je kind dat je zo weinig ziet, dat is geen appelepap.
Aan het lint aan mijn keukendeur hangt een historische ansichtkaart: het allereerste correspondentiestuk van mijn jongste kleindochter!
Vier jaar is ze. Al zal ze met een donkere blik verontwaardigd roepen dat ze bijna vijf is.
Ze kroop in elk geval voor bij haar 6-jarige broertje, die nu enthousiast leert lezen en schrijven.
Aan al mijn broertjes en zusjes, neefjes en nichtjes, en al aan enkele kleinkinderen heb ik door de decennia heen een eerste ‘brief’ gestuurd, zodra ze begonnen te begrijpen wat die boogjes en haakjes op het papier voorstelden. Dan brak het grote moment aan van de papieren communicatie. Met een van mijn nichtjes heb ik dat jarenlang mogen doen. Ik bewaar nog altijd een ringband met haar brieven.
Roosmarijn was dus nog niet aan de beurt. Ik wacht op de eerste envelop van haar broertje. Maar daar lag dus al iets prematuurs in de gang: een zelf- in mekaar geknutselde envelop. Daarin trof ik, ondersteboven, deze hiëroglyfen aan , waaruit duidelijk fragmenten van haar naam te distilleren zijn. En natuurlijk, want ze is een meisje, is daar een hartje bijgevoegd.
Ik heb haar meteen bedankt door terug te schrijven. Op een video vice versa bedankte zij me weer, terwijl haar broertje bijdehand zijn kennis demonstreerde door de inhoud van mijn post hardop voor te lezen. Nu krijgt ook hij een envelop van mij gestuurd.
Het wordt dus druk in Papieren land. Ik las ergens dat in coronatijd de mensen elkaar weer handgeschreven aardigheidjes zijn gaan sturen. Daarbij sta ik met mijn kleinkinderen dan dus in de voorhoede.
Nu wel alvast gaan kijken of er nog ergens in huis een open plekje is om de toekomstige stapels post te bewaren. Want weggooien kan ik nog steeds niet.
De herfstavond van gisteren werd zoals elke week weer aan radio 4 besteed, deze keer met beeld erbij, dankzij een webcam. Elders in het land werd door familie weer meegeluisterd, en we waren eensgezind in ons onderling commentaar.
Wat we kregen voorgeschoteld was een grote diversiteit aan zowel programma-onderdelen alsook aan muzikale vertolkers. Dit alles had op een voor mij niet duidelijke wijze ergens iets te maken met de ‘klassieke Top 400’. Net als met een afvalrace zoals het programma ‘Aria’ heb ik ook niets met deze wedstrijd-achtige stimulans om muziek te beluisteren. Mijn relatie met muziek is rechtstreeks, en wordt niet bepaald door ‘stemmen uitbrengen’, door puntentellingen die ‘kelderen’ of die gestegen zijn.
Gevolg van dat hengelen naar zoveel mogelijk luisteraars was natuurlijk dat er nogal wat klassiek-populaire werken werden gebracht. Zoals de opening van Symfonie nr 5 van Beethoven, het Stabat Mater van Pergolesi, de Danse macabre van C. Saint-Saëns.
Bijzonder echter daarbij was de keuze van de concerterenden. In plaats van het eeuwige Groot Omroepkoor hoorden we nu het Nationaal Kinderkoor, het Nationaal Jongenskoor, en het Nationaal Vrouwen Jeugdkoor, alle gezelschappen die ik tot heden niet kende. En ze mogen er wezen! Deze zang was van een pure helderheid en van een voorbeeldige alertheid. Ook de dappere jongens-alt heb ik bewonderd.
Als bijzonder repertoire ervoer ik ‘Chase’ van Joey Roukens, en het gezongen ‘Kuus-Kuus-Kallike’ van Arvo Pärt.
Hoewel dus dit een versnipperde avond was, met veel wisselende muziekstijlen en slechts delen van composities -iets waaraan ik mij overdag altijd stoor bij radio 4- , bood dit concert ons echt mooie muziek die niet afgezaagd was. En boeiend en bewonderenswaardig waren vooral weer de maar liefst drie (of meer) gesprekken die presentator Leonard Evers voerde met bijvoorbeeld Joey, met twee jeugdige luisteraars, en met dirigent Sander Teepen. In die gesprekken werd soepeltjes van alles aangeroerd en natuurlijk-losjes besproken. Zoals de akoestiek in de diverse concertzalen in Nederland, en het respect van een land voor de eigen componisten. Vaak bleef ook in de vraagstelling aan de geïnterviewde het ‘wedstrijd-element’ gehandhaafd. Zoals: ‘Welk muziekstuk is jouw favoriet?’, of: ‘Welke componist spreekt je het meest aan?’.
Naar die Top-400 moeten we de komende week luisteren. Maar ik denk liever met genoegen terug aan de muziek van de Nederlandse Johan Wagenaar, die van Joey Roukens, en Arvo Pärt. Met deze werken werd er ondanks de zucht naar populariteit toch enigszins een ‘Nieuwe Wereld’ voor muzikale oren geopend. Met dat werk van Dvorâk trouwens eindigde het programma met de nodige pracht en praal. Onder eigenhandig applaus heb ik vervolgens de radio uit gezet.
Vanaf mijn plek achter het raam kijk ik het plantsoen voor ons huis in.Daar staat sinds enkele dagen weer de jaarlijkse bladkorf. De zomer sluipt op kousenvoetjes weg. Met de rozen nog voor het huis is de herfst daarmee echt begonnen, zeker nu ’s ochtends ook de radiatoren weer warm worden. Sjaals en truien liggen klaar, om de komende winter de verwarmingskosten wat binnen de perken te houden. De tips in kranten doen me op bijna genoeglijke wijze terugdenken aan de tijden van vlak na de oorlog. ‘Maak een jas met capuchon van een grote deken’, ‘plak folie tegen de ramen’. Het heeft bijna iets knus, iets aangenaam-ouderwets. Opeens is de wereld niet alleen maar internet en engels taalgebruik.
Herfst. De druiven van onze wingerd zijn al bijna helemaal opgesnoept. ’s Avonds hoeven we niet meer, met moeite, van het buiten-zitten afscheid te nemen om binnenshuis het tv-journaal te gaan zien. Ik zag nota bene al ergens een eerste kerstboom!
Maar ik mis de wandelgesprekken met mijn lief, nu mij dat door de hernia nog niet mogelijk is. Hoe lang zal het duren voor dat hopelijk weer kan?
Want het was een teleurstelling, uiteindelijk te ontdekken dat mijn uitnodiging op de pijnpoli slechts een intakegesprek betreft. Dat schiet dus nog niet op, lijkt me. Geduld is een goede zaak. Dit duurt nu al vanaf de maand juli, en van achter de ramen is er onderhand soms weinig te bloggen. Dat verklaart de blanco intermezzo’s op dit hermitageblog.
Nee, niet op kousenvoetjes vertrekt deze zomer, maar met een wandelstok en een rollator. Deze oude zomer, met sluipenderwijs al de baard van de kerstman in aangroei.
De film ‘Dark River’ laat ons zwijgzame mensen zien in een ruwe omgeving. Broer en zus zijn verbaal geblokkeerd, door psychische beschadiging in het verleden, en door het harde leven dat ze leiden op het verlaten en arme platteland van Yorkshire. Het donkere verleden heeft hen monddood gemaakt, met alle -tragische- gevolgen vandien.
Monddood of verbaal geblokkeerd waren wij met ons clubje van vijf personen allerminst, toen we voor het eerst sinds langer dan een jaar weer plaatsnamen op de barkrukken in het gastvrije café aan de overkant van de filmlocatie. De kroegbaas zette zonder iets te hoeven vragen onze favoriete drankjes neer alsof we niet weg geweest waren, en onze nabespreking ging van start. Het onderwerp werd als vanzelf , door dat donkere verleden in de film, de vraag of wij gebeurtenissen uit het heden kunnen verklaren vanuit de historie. Nee, vond een van ons stellig. Ontwikkelingen vanuit het verleden doen niets met actuele gebeurtenissen. Het is het hier en nu dat gebeurtenissen bepaalt. ‘Maar er wordt toch immers gezegd dat wij staan op de schouders van het verleden?’ bracht ik ertegenin. Nee, werd er herhaald. Ontwikkelingen vanuit de historie hebben ons niets goeds gebracht.
Ontwikkelingen. Ze werden ontkend door mijn gesprekspartners.
Gaande deze discussie ontdekten we dat we het alle vijf over een andere betekenis van dat woord hadden. ‘Ontwikkelingen’ had voor de anderen een gunstige betekenis, en zo gunstig vond men de historie niet.
Maar ik bedoelde met ‘ontwikkelingen’ de gebeurtenissen. Zoals het heden geworden is, positief of negatief, dankzij de ontwikkelingen/wordingsgeschiedenis in het verleden. Het kwartje viel. We moesten lachen om deze spraakverwarring, die gelukkig geen spraak-blokkade was. We hieven het glas, en we bestelden nog een rondje. Tot de kroegbaas de lichten doofde: ‘Jullie mogen zelf weten wat je doet, maar ik ga naar bed’, zei hij. Dat klonk luid en duidelijk, daar was geen verwarring bij mogelijk. We zwegen eensgezind, en reden de nacht in.
